تشخیص نیوکاسل در طیور

آشنایی با بیماری نیوکاسل در طیور : علت، علائم و روشهای درمان

 نیوکاسل یکی از عفونت های شایع طیور می باشد و عموما به صورت ناراحتی های تنفسی و عصبی نشان داده می شود. ویروس بیماری نیوکاسل در خانواده پارا میکسوویریده قرار دارد ، این ویروس می تواند 200 گونه از پرندگان ، ماکیان، طوطی سانان، گنجشک سانان، اردک ، غاز ، مرغ ، کبوتر و گونه های دیگر را در بر گیرد. ویروس از طریق دستگاه تنفسی منتقل می شود و می تواند در میزبان مرده یا مدفوع آنها زنده بماند. بیماری نیوکاسل در هر منطقه بر حسب عوامل موثر در بروز وشدت بیماری چهره ی متفاوتی دارد و با توجه به علایم کلینیکی و کالبد گشایی مشترک با سایر بیماریهای تنفسی و ویروسی ومیکروبی هیچ یک ازعلایم ، به عنوان یک نشانه اختصاصی به شمار نمی آید، لذا به کار گیری تستی که بتواند در کمترین زمان ممکن سبب تشخیص و شناسایی عامل بیماری گردد، از اهمیت به سزایی در جهت کم کردن میزان تلفات و پیشگیری از عواقب بیماری بر خوردار است.

عامل بیماری نیوكاسل:

عامل این بیماری، ویروس پارامیكزو ویروس است كه به خوبی در جنین تخم مرغ رشد و تكثیر می یابد. شش هفته بعد از بین رفتن علائم كلینیكی بیماری، .... ویروس را در فضولات و اعضاء درونی ميتوان یافت. خطر انتقال ویروس توسط لاشه كشتاری وجود دارد، ترشحات و مخاط چشم طیور آلوده منشاء ویروس می باشد. ویروس نیوكاسل نسبت به گرما فوق العاده حساس می باشد. پرندگان وحشی منبع آلودگی و انتشار ویروس بوده و شاید ویروس قسمتی از سیر تكاملی خود را در بدن این نوع پرندگان وحشی بگذراند.

نشانه های بیماری:

بیماری نیوكاسل فوق العاده واگیردار بوده و دستگاه تنفسی و عصبی را مبتلا می كند. نیوكاسل بیشتر مرغ و خروس را مبتلا كرده و سایر گونه های طیور نظیر  اردك و بوقلمون را نیز مبتلا می كند.

علائم درمانگاهی بیماری نیوكاسل عبارتند از:

اسهال آبكی سبز رنگ و بدبو، از دست دادن اشتها، ناراحتی گیجی و خواب آلودگی، خروج ترشحات از بینی، صدای ناله و خس خس، تورم سر و گردن، پیچ خوردگی سر و گردن به یك سمت بدن. همچنین بال های طیور مبتلا به بیماری آویزان شده و پاهای آنها بر روی زمین كشیده می شوند. از دیگر علائم این بیماری حركت به دور خود چینه دان پر و كشیده، تشنج، فلجی و در نهایت مرگ می باشد. مرگ و میر جوجه ها فوق العاده بوده و گاهی به صددرصد می رسد.

در مرغ های تخم گذار نیز بیماری نیوكاسل باعث تولید تخم مرغ و قطع تدریجی تخم گذار می شود. بیماری نیوكاسل همچنین موجب نرم شدن پوسته تعدادی از تخم مرغ ها می گردد. تخم مرغ های كه مرغ ها در این مرحله از بیماری تولید می كنند، ناقل ویروس بیماری نیوكاسل بوده و ارزش جوجه كشي ندارند.

بیماری نیوكاسل در بوقلمون ها و جوجه ها در اشكال خفیف، شدید و حاد بروز می كند و با علائمی از قبیل فلجی، عطسه و سرفه های خشك همراه می باشد. 

تشخیص بیماری:

فرم حاد بیماری را تا حدی می توان از روی نشانه های كلینیكی و كالبد گشایی تشخیص داد. ولی فرم مزمن بیماری به علت شباهت زیاد علائم آن با سایر بیماری های تنفسی اشتباه می شود. وقتی كه نشانه های تنفسی مربوط به بخش پائینی دستگاه تنفس باشد (نفس نفس زدن شدید) باید به بیماری نیوكاسل مظنون شد. سرعت انتشار بیماری نیوكاسل بهترین راهنما برای تشخیص آن است.

راه های شیوع و انتقال بیماری:

تلفات بسیار بالای بیماری نیوكاسل سبب شده است تا به راه های شیوع آن توجه زیاد شود. انتقال بیماری به طور طبیعی از راه ترشحات، فضولات، امعاء و احشاء پرندگان آلوده و نیز تماس آنها با طیور سالم صورت می گیرد. دستگاه گوارش و تنفس پرندگان به طور طبیعی مركز اصلی انتقال و حامل بیماری است. حمل و نقل مرغ های زنده – به خصوص آنهایی كه بیماری را پشت سر گذاشته اند -–می تواند یكی از عوامل انتقال بیماری از محلی به محل دیگر باشد و علاوه بر اینها، انتقال بیماری به وسیله كارگران، وسایل و ماشین آلاتی كه با مرغداری در ارتباط هستند، نیز صورت می گیرد. همچنین ویروس بیماری از طریق هوا و آب آشامیدنی آلوده انتقال می یابد. تخم مرغ های حاصل از مرغ های مادر آلوده به بیماری ممكن است باعث انتقال بیماری به داخل ماشین جوجه كشی و محیط اطراف شود.

عوامل انتقال بیماری:

آن دسته از مرغ های مبتلا به بیماری كه دوره اولیه (فاصله مبتلا شدن به بیماری و ظاهر شدن علائم) بیماری را می گذرانند، عامل مهم انتقال بیماری به شمار می روند. مرغ هایی كه حالت ضعف و ناتوانی پس از درمان بیماری را می گذرانند و یا بیماری را پشت سر گذاشته اند؛ در بعضی از موارد می توانند برای مدت طولانی ویروس بیماری را با خود حمل و پخش كنند.

همچنین تخم مرغ هایی كه در طول دو تا چهار ماه پس از مبتلا شدن، از مرغ هایی كه سلامتی خود را پیدا كرده اند، جمع آوری شده اند، ویروس بیماری نیوكاسل را با خود همراه دارند.

راه های پیشگیری و كنترل بیماری نیوكاسل:

مهمترین راه پیشگیری و مبارزه با این بیماری خطرناك، دور نگه داشتن طیور از ویروس عامل بیماری است. در چنین شرایطی اجرای قرنطینه (جدا نگه داشتن طیور حساس) همراه با رعایت كامل اصول بهداشتی، می تواند در كنترل بیماری بسیار مفید باشد. طیور حساس طیوری هستند كه پیش از این به بیماری نیوكاسل مبتلا نشده اند و یا از تخم مادر مبتلا به این بیماری به وجود نیامده باشند. از سوی دیگر برای جلوگیری از ابتلا و گسترش بیماری نیوكاسل فقط رعایت اصول بهداشتی كافی نیست. علاوه بر آن باید با انجام واكسیناسیون های لازم و به موقع، طیور را از مبتلا شدن به این بیماری نجات داد. باید توجه كرد كه درمان بیماری، در درجه آخر اهمیت قرار دارد.

استفاده از روش جداسازی بسیار وقت گیر است، در اکثر آزمایشگاههای تشخیص دامپزشکی تشخیص از طریق سرولوژی صورت می پذیرد . اما استفاده از روش هایی نظیر RT-PCR که از حساسیت بالاتری برخوردار است و بسیار اختصاصی عمل می کند می تواند در تشخیص سریع ویروس در نمونه موثر باشد. ما در آزمایشگاه آزمون سلامت آسا با جداسازی RNA ویروسی و انجام RT-PCR به تشخیص و ردیابی صحیح ویروس می پردازیم .

در بحث کنترل بیماری می توان گفت ، مهم ترین راه کنترل بیماری نیوکاسل دور نگه داشتن طیور از ویروس عامل بیماری است. همچنین انجام واکسیناسیون های لازم و به موقع ، طیور را از ابتلا به این بیماری نجات می دهد.