شرایط بهداشتی استخر
امروزه با توجه به اهمیت استخر های شنا و کاربری های متنوع آن ، از جمله جنبه های درمانی ، قهرمانی ، تفریحی ، کنترل بهداشتی آب استخر و توجه به جنبه های سلامت وایمنی آن از جایگاه ویژه ای برخوردار است.
با توجه به استفاده فراگیر و کاربری های متنوع از استخر های شنا عوامل گوناگونی باعث تقلیل کیفیت آب در استخر های شنا میگردند که از طریق آلاینده های فیزیکی ، شیمیایی و میکروبی گوناگون همچون ادرار ، عرق بدن ، ترشحات بینی و گلو ، فراورده های آرایشی و بهداشتی به همراه طیف وسیعی از انواع میکروب های مدفوعی سبب نزول کیفیت آب استخرهای شنا میشوند . این بار آلودگی با وارد شدن شناگران بدون دوش گرفتن تا 50% افزایش می یابد.
بیماری های منتقله از راه استخر و اهمیت ضدعفونی اماکن آبی
بر طبق طبقه بندی سازمان جهانی بهداشت ، بیماری های منتقله از آب در چند گروه اصلی جای میگیرند ، که تمامی آنها از طریق استخر های شنا و جکوزی، سطوح سونا ، قادر به بیمار ساختن شناگران هستند .
- عفونت های پوستی ناشی از گرانولوما مانند زرد زخم ، اگزما ، ورم ملتحمه چشم و التهاب گوش میانی
- آلودگی های قارچی نظیر بیماری خارش پای شناگران ، (انتقال از طریق سطوح آلوده ی رختکن ها و راهرو ها ) بیماری قارچی و بیماریهای مقاربتی
- بیماری های گوارشی شامل انگل ژیاردیا ، کریپتوسپوریدیوم ، آمیب های آنتاموبا و نگلریا به همراه بیماری های حصبه ، شبه حصبه ، اسهال و لپتوسپیروز ، بیماری لژینونیلوزیس و تب پونتیاک که ناشی از باکتری خطرناک لژیونلا بوده و تنها راه جهت جلوگیری و کنترل این باکتری ردیابی و تشخیص به موقع آن در منابع آبی میباشد .
با توجه به اهمیت سلامت شناگران و راههای شایع انتقال بیماری ها و خطرناک بودن آنها ، تصفیه و گندزدایی و ضدعفونی کردن استخر های شنا،جایگاه ویژه ای داشته و انجام آزمایشات شیمیایی، آزمایشات میکروبی در تعیین وضعیت آب استخر نقش بسزایی داشته و درکنترل پاتوژن ها و عوامل بیماری زا موثر خواهد بود . گندزدایی موثر ، کلیه باکتر ی ها ، جلبک ها ، میکروارگانیسم ها و مواد آلی را کاملا از بین برده و حضور مقدار ماده ی موثر عامل گندزدا تحت عنوان " باقیمانده " هر گونه عامل آلودگی وارده به آب استخر در هر زمان راکنترل خواهد کرد .
روش های گندزدایی
- گندزدایی به روش کلر زنی با ترکیبات مختلف کانند هیپوکلیریت ها و گاز کلر
- گندزدایی با استفاده از پرتوفرابنفش که این روش به تنهایی موثر نخواهد بود .
- گندزدایی با استفاده از اوزون ( که در آب ناپایدار است ) .
عمل گندزدایی و مقدار عامل گندزدا به تعداد شناگران و تناوب استفاده از آب استخر ، تناوب تعویض شرایط آب و هوایی و نوع استخر بستگی داشته و با بررسی این موضوعات کارامدترین روش انتخاب میگردد.
کلرزنی آب استخر را در آزمایشگاه آسا بخوانید
آزمایش آب استخر
آموزش نکات بهداشتی به مراجعین و کنترل سیستم تصفیه و بررسی کارآمد بودن آنها توسط مسئولین ایمنی و بهداشت استخر ها ، ضامن پیشگیری و انتقال بیماری های شایع خواهد بود .
در این میان کنترل کیفیت آب استخر های شنا و در دست داشتن گزارش کاملی از لحاظ عوامل شیمیایی ، میکروبی و بیولوژی بر طبق استاندارد های موجود ، کمک بزرگی به مسئولین ذیرربط در جهت پیگیری عملکرد صحیح سیستم تصفیه آب استخر و جلوگیری از انتقال بیماری و پیشگیری از صدمات احتمالی به تاسیسات خواهد کرد .
انجام کنترل های دوره ای وضعیت بهداشتی آب استخر و سطوح سونا و جکوزی و حفظ مستندات مربوطه ، مسئولین اماکن آبی را در پاسخگویی به بهره برداران و شکایت ها ی احتمالی آنها از مشکلات بوجود آمده و یا سایر ناظرین بهداشتی یاری خواهد رساند .
-
نحوه ی نمونه برداری صحیح از آب استخر برای آزمایش
با توجه به اینکه اولین قدم در گزارش صحیح و دقیق نمونه برداری درست و اصولی از نمونه میباشد ، شرکت آزمون سلامت آسا (آزمایشگاه آسا ) با در اختیار داشتن تیم نمونه برداری آموزش دیده و انجام برخی آزمایشات در محل ، اخذ نمونه و ارسال سریع به آزمایشگاه و انجام آزمایشات شیمیایی ، آزمایشات میکروبی و بیولوژی گام مهمی در جهت بررسی و کنترل کیفیت استخرها برمیدارد.
کارشناسان این مجموعه با بهره مندی از تجهیزات پیشرفته و بر اساس استاندارد های سازمان ملی استاندارد و وزارت بهداشت کلیه آزمون های شیمیایی و میکروبی و بیولوژی مربوطه را انجام و نسبت به ارائه گزارشات تحلیلی اقدام مینماید .
در صورت عدم انطباق نتایج با جداول استاندارد و یا بروز مشکل در سیستم تصفیه آب استخر ، شرکت آزمون سلامت آسا (آزمایشگاه آسا ) نسبت به مشاوره و نهایتا معرفی مهندسین مشاور کارآمد در این امر اقدام و مسئولین کنترل و نگه داری استخر را در رفع مشکل یاری میرساند .
آزمایشگاه آسا ، با داشتن سابقه همکاری چندین ساله با سفارت خانه ها ، هتل ها ، مجموعه های ورزشی ، استخرداران ، رستوران ها و ... جهت نمونه برداری و انجام آزمایشات مربوط به کنترل بهداشتی ، میکروبی ، شیمیایی ، و بیولوژیکی اماکن آبی اقدام کرده و گام مهمی در جهت سلامت جامعه و نیاز مدیران و مسئولین بهداشتی و بهره برداران برمیدارد.
- خدمات شرکت آزمون سلامت آسا (آزمایشگاه آسا )
- نمونه برداری دوره ای و کنترل آب استخر های شنا و جکوزی از طریق انجام آزمون ها بر طبق استاندارد
- نمونه برداری دوره ای از سطوح سونا و کنترل بهداشتی فضای سوناها
- ارائه گزارشات تفسیری در مورد وضعیت بهداشتی ،استخرها ، سونا و جکوزی و کلیه اماکن آبی
- ارائه راهکار جهت اصلاح مشکلات موجود در سیستم های تصفیه و آب مورد استفاده در اماکن آبی
- انجام کلیه آزمون های لازم جهت تعیین کیفیت آب چاهها ، منازل ، آبهای رودخانه ها و کلیه اماکن آبی ...
کنترل آب استخرها با استفاده از استانداردهای بهداشتی
بعضي از پارامترهاي شيميايي، فيزيكي و بيولوژيكي كه در كيفيت آب استخرهای شنا مورد توجه ميباشند عبارتند از :
PH آب استخر : PH درجه اسيدي و بازي آب را نشان ميدهد. PH مناسب آب استخرهاي شنا بين 8-2/7 توصيه شده است. خورندگي سطوح، ايجاد لك، تحريك و سوزش چشم و پوست شناگران از اثرات PH پايين و رسوبگذاري، كاهش كارايي كلر براي گندزدايي، كدر شدن آب استخر (حالت ابري)، تحريك و سوزش چشم و پوست از اثرات PH بالا در آب استخرهاي شناست.
دمای آب استخر: در استخرهاي سرپوشيده، كنترل دماي آب استخر و محيط آن (هواي استخر) داراي اهميت است. توصيه ميشود دماي هواي استخر حدود 3 درجه سانتيگراد گرمتر از دماي آب استخر باشد. دماي پيشنهاد شده برای آب استخر براي استفاده عموم 27، درجه مطلوب 24-23 و در وضعيت ايده آل 28-26 درجه سانتيگراد ميباشد.
دما نبايد بيشتر از 29 درجه باشد چرا كه شنا كردن در آبهاي بالاي 30 درجه ممكن است موجب وقفه تنفسي در فرد گردد.
شفافيت آب استخر: شفافيت از مهمترين ويژگيهاي ظاهري آب استخرهاي شنا ميباشد و از جنبههاي زير حائز اهميت است:
- عدم وجود ذرات معلق و كلوئيدي در آب استخر كه مانع تماس مستقيم و مناسب عامل گندزدا با ميكروارگانيسمها ميشود.
- افراد قادر خواهند بود عمق آب استخر را تخمين بزنند و از وجود خطرات احتمالي به آساني مطلع شوند و ميتوانند با اطمينان خاطر در آب استخر شنا نموده و شيرجه بزنند.
- ايجاد شرايط دلپذير، خوشايند و مطلوب در آب استخر به همراه جنبههاي زيبا شناختي براي استفادهكنندگان.
شفافيت آب استخر بايد به حدي باشد كه يك صفحه سياه و سفيد به قطر 15 سانتيمتر، در عميقترين نقطه استخر به راحتي ديده شود.
مشخصه هاي ميكروبي در استخر:
كيفيت ميكروبي آب استخرهاي شنا مهمترين عامل در استفاده سالم از استخر ميباشد. اكثر ميكروارگانيسمهايي كه در آب استخر يافت ميشوند، خطرناك نيستند.به علاوه در فرآيند گندزدايي و تصفيه، تمامي ميكروارگانيسمها كه شامل باكتريها، ويروسها، جلبكها و قارچها ميباشند نابود ميشوند.مسئله عمده، آلودگي ثانويه ناشي از تماس ترشحات دهان، بيني، پوست و دفع ادرار ميباشد.
برای اطلاع از میزان کلر آب استخر کلیک کنید.
ویژگی های شیمیایی و میکروبی آب استخر طبق استاندارد بصورت جداول زیر آمده است:
ویژگی هایی شیمیایی آب استخر
حداکثر مجاز طبق استاندارد
|
واحد
|
لیست آزمایشات
|
7.2-7.8
|
-------------
|
pH
|
800
|
mg/l
|
کل مواد محلول
TDS
|
0.3
|
mg/l
|
دترجنت بر حسب
MBAS
|
0.5
|
NTU
|
کدورت
|
--------
|
mg/l
|
قلیاییت فنل کربنات بر حسب CaCO3
|
80-120
|
mg/l
|
قلیاییت کل /اسیدیته کل بر حسب CaCO3
|
180-250
|
mg/l
|
سختی کل بر حسب
CaCO3
|
1.5
|
mg/l
|
آمونیاک بر حسب
NH3
|
10
|
mg/l
|
پرمنگنات مصرفی بر حسب
KMnO4
|
1-3
|
mg/l
|
کلر باقیمانده
|
300cm
|
cm
|
عمق سکی
|
ویژگی های میکروبی آب استخر
حداکثر مجاز طبق استاندارد
|
واحد
|
لیست آزمایشات
|
کمتر از 200
|
/ml
|
شمارش کلیه میکروب های هوازی در 22 درجه سانتی گراد
|
کمتر از 200
|
/ml
|
شمارش کلیه میکروب های هوازی در 36 درجه سانتی گراد
|
Negative
|
/100ml
|
شمارش کلیفرم های مدفوعی
|
کمتراز 100
|
/100ml
|
شمارش کلیه استرپتوکوک های مدفوعی به روش فیلتراسیون
|
کمتر از 50
|
/100ml
|
شمارش استافیلوکوکوس اورئوس به روش فیلتراسیون
|
Negative
|
100/ml
|
جستجوی سودوموناس به روش فیلتراسیون
|
آزمایشات بیولوژی آب استخر
نوع |
total per 1000ml |
total per 100ml |
Component |
|
|
|
diatomaceae |
|
|
|
cholorophyceae |
|
|
|
cyanophyceae |
|
|
|
protozoa |
|
|
|
crustacesa |
|
|
|
nematode |
|
|
|
other organisms |
|
|
|
total |
جدول آزمون های پیشنهادی شرکت آزمون سلامت آسا در آب استخر و جکوزی
آزمون های پیشنهادی |
جکوزی و استخرهای همگانی |
جکوزی و استخرهای خصوصی |
آزمون های شیمیایی :
pH ، کلر باقیمانده ، کدورت ، قلیاییت ، دترجنت کل جامدات محلول در آب ، پرمنگنات پتاسیم ،عمق سکی ،سختی کل ، آمونیاک |
هر 15 روز یکبار |
ماهانه |
آزمون های میکروبی :
باکتری های هتروتروف ، کلیفرم های گرماپای انتروکوک های روده ای ، استافیلوکوک ، سودوموناس آئروژینوزا ، لژیونلا |
هر 15 روز یکبار |
ماهانه |
آزمون های بیولوژی آب :
فیتوپلانگتون ها ، زئوپلانگتون ها |
هر فصل یکبار |
هر فصل یکبار |
فهرست وارسی شرایط بهداشتی استخر
الزامات عمومی استخرها
ردیف
|
مواردی که باید آزمایش و ثبت شود
|
دوره ی زمانی
|
1
|
صحت عملکرد سامانه ی کلر زنی
|
قبل از شروع به کار استخر و هر 4 ساعت یکبار
|
2
|
صحت عملکرد سامانه ی تصفیه
|
قبل از شروع به کار استخر و هر 4 ساعت یکبار
|
3
|
صحت عملکرد سامانه ی تهویه
|
قبل از شروع به کار استخر و هر 6 ساعت یکبار
|
4
|
صحت عملکرد سامانه ی گردش آب
|
قبل از شروع به کار استخر و هر 6 ساعت یکبار
|
5
|
دمای آب
|
قبل از شروع به کار استخر و هر 6 ساعت یکبار
|
6
|
دمای هوا ( در استخرهای سرپوشیده )
|
قبل از شروع به کار استخر و هر 6 ساعت یکبار
|
7
|
تعداد کل شناگران
|
در هر سانس و یا هر 2 ساعت یک بار
|
8
|
تعداد منجیان غرق
|
در هر سانس و یا هر 2 ساعت یک بار
|
9
|
میزان PH
|
3 بار در روز
|
10
|
میزان کلر ترکیبی
|
3 بار در روز
|
11
|
میزان کلر آزاد
|
3 بار در روز
|
12
|
میزان برم باقی مانده ( درصورتی که از برم استفاده شود )
|
3 بار در روز
|
13
|
میزان ازن در هوا ( در صورتی که از ازن استفاده شود )
|
به صورت روزانه
|
14
|
میزان ازن در آب ( در صورتیکه از ازن استفاده شود )
|
به صورت روزانه
|
15
|
میزان شفافیت آب
|
3 بار در روز
|
16
|
میزان قلیائیت
|
به صورت هفتگی
|
17
|
میزان سختی کلسیم
|
به صورت هفتگی
|
18
|
میزان TDS
|
به صورت هفتگی
|
19
|
عدد اندیس اشباع
|
به صورت هفتگی
|
20
|
ویژگی های باکتریولوژیکی
|
به صورت هفتگی
|
21
|
میزان روشنایی مناطق مختلف استخر
|
به صورت روزانه
|
22
|
صحت عملکرد تجهیزات و لوازم بهداشتی ( دوش ، روشویی و ..)
|
به صورت روزانه
|
23
|
صحت عملکرد و ایمنی تجهیزات اطراف استخر ( نردبان ، پلکان ها ، سرسره ها ، تخته های شیرجه و ...)
|
به صورت روزانه (در صورت استفاده )
|
24
|
مقدار مواد شیمیایی مصرفی
|
به صورت روزانه
|
25
|
گزارش تعمیرات انجام شده
|
به صورت روزانه ( در صورت انجام )
|
26
|
گزارش صدمات یا رخدادهای جانی
|
به صورت روزانه ( در صورت رخداد )
|
برای کسب اطلاعات تکمیلی در مورد آزمایشگاه آب و خدمات آن کلیک کنید.
مطلب مرتبط : آزمایش میکروبی آب
-سازمان ملی استاندارد –"استخر های شنا –الزامات عمومی " شماره استاندارد ملی 11203
-راهنمای نظارت و پایش آب استخر های شنا و شناگاههای طبیعی –پژوهشکده محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی
-World Health Organization (2000) Guidelines for Safe Rercreational Water Enviroments : volume 2:Swimming pool ,Spa and similar Recreational Water Enviroment ,WHO
-World Health Organization , Enviroment protection Agency &IWA (2005)