آزمایش آب آشامیدنی
آب از فراوانترین ترکیبات زمین وضروری ترین عوامل فیزیولوژیکی موجودات زنده به حساب می آید فقدان آب سالم ودفع غیر بهداشتی فاضلاب علت اصلی 80درصد از بیماری ها در کشورهای در حال توسعه می باشد دسترسی به آب سالم از حقوق اولیه انسانها می باشد.
آلودگی منابع آب (چشمه ها،رودخانه ها،آب های زیر زمین) تهدیدی جدی علیه سلامت انسانهاست.
به ویژه هنگامی که منابع آلوده به عنوان منبع آب آشامیدنی ، برای شستن، آبیاری محصولات کشاورزی یا در تولید مواد غذایی مورد استفاده قرار میکیرد همچنین آلودگی رودخانه ها ،دریاها ، باعث ایجاد شرایط نامناسب برای محیط زیست موجودات زنده از قبیل ماهی ها ، کاهش کاربری این منابع طبیعی در زمینه های مختلف خواهد گردید. بنابراین رفاه وسلامت جامعه توسعه بهداشت وحفاظت از محیط زیست بدون تامین آب سالم میسر نمی شود.
تعریف آب سالم وبهداشتی:
آبی است که در موقع مصرف خواص فیزیکی ،شیمیایی ومیکروبی آن مطابق استاندارهای موجود بوده وعاری از هر گونه بو وطعم وظاهر نامطبوع باشد.
اهداف تصفیه آب:
- بهبود در قابلیت ظاهری آب
- حذف یا غیر فعال نمودن میکرو ارگانیسم های پاتوژن
- از بین بردن ترکیبات سمی ومضر
- برای سلامتی انسان
- مقرون به صرفه بودن قیمت آب تصفیه شده
استاندارد آب:
حدود مجاز وتصویب شده پارامترهای فیزیکی، شیمیایی وبیولوژیکی برای مصرف آب باید رعایت شوند.
انواع استانداردهای آب:
استاندارد اولیه : هدف حفظ جنبه های بهداشتی وسلامتی افراد می باشد.
استاندارد ثانویه :علاوه بر استاندارد های اولیه ، بحث زیبا بودن آب وحفظ زندگی گیاهان وحیوانات نیز مطرح است.
آلودگی آب :
عبارتند از تغییر خصوصیات فیزیکی ، شیمیایی وبیولوژیکی آب به صورتیکه آن را از نظر استاندارد کیفی برای یک مصرف خاص غیر قابل قبول کند.
انواع آلاینده هایی که از طریق فاضلاب می توانند وارد آب شوند :
زایدات اکسیژن خواه ، عوامل بیماری زا ، ترکیبات آلی سینیک ، نوترینت های گیاهی ، مواد شیمیایی غیر آلی ومعدنی ، رسوبات ، مواد رادیو اکتیو ، آلودگی حرارتی ، نفت وروغن
منابع آلودگی آب :
منابع آلودگی آب ، منابع شهری وغیر صنعتی ، منابع کشاورزی ، منابع طبیعی ورواناب های سطحی
خواص آب:
خواص فیزیکی : جامدات معلق ، کدورت ، رنگ ، طعم، بو ، درجه حرارت، Ec Electrical Conductivity...
خواص شیمیایی و فیزیکوشیمیایی : اسیدیته ، قلیائیت ، سختی ، Dissolved Oxygen)Do) و ...
خواص بیولوژیکی :عوامل ارگانیک در آب همانند باکتریها و ویروس ها و...
مقاله مرتبط : ویژگی های آب آشامیدنی
بنا براین دسترسی به آب آشامیدنی سالم برای حفظ سلامت انسان و نیز توسعه و پیشرفت جوامع بشری ضروری میباشد پس اب اشامیدنی باید مطابق با استانداردهای بهداشتی مقررات اولیه اب اشامیدنی باشد همچنین براساس استاندارهای ثانویه ،اب اشامیدنی باید از نظر پارامترهای فیزیکی از جمله رنگ،بو و طعم دارای مقادیر پایین و قابل قبول باشد.
آزمون های مربوط به آب آشامیدنی در نمونه های آب با هدف تعیین ویژگی های فیزیکی ، شیمیایی و رادیو اکتیو طبق استاندارد در آزمایشگاه آسا انجام می گیرد. طبق این استاندارد ویژگی های فیزیکی آب آشامیدنی ، مواد شیمیایی معدنی سمی ، مواد شیمیایی معدنی غیر سمی ، مواد شیمیایی آلی ، گندزداها ، محصولات جانبی گندزدایی ، مواد رادیو اکتیو و آفت کش ها در آب آشامیدنی باید اندازه گیری شود. هدف از این آزمون کنترل آب های آشامیدنی به گونه ای است که مصرف آن برای آشامیدن عارضه سوئی در کوتاه مدت یا دراز مدت برای سلامت انسان ایجاد نکند .
پارامترهای آزمایش آب
کدورت آب
جامدات بسیار ریزی در آب وجود دارد که ما با چشم غیرمسلح قادر به دیدن آن ها نیستیم. از دلایل پدید آمدن این ذرات در آب، می توان به فعالیت های بیولوژیکی میکروارگانیسم ها یا فعالیت های صنعتی و کشاورزی اشاره کرد. بنابراین از جمله مهم ترین فاکتورها در آزمایش آب، کدورت می باشد.
رنگ آب
آب های سرچشمه گیرنده از مناطق باتلاقی، دارای رنگ هستند. بی شک این نوع آب ها برای مصارف آشامیدنی و یا صنعتی مناسب نخواهند بود. چنانچه بخواهیم از این آب ها در زمینه دیگری استفاده کنیم، ابتدا باید آن ها را تصفیه کنیم. همچنین وجود مواد معدنی همچون نیکل، آهن و مس می تواند به آب رنگ بدهد. ازجمله نکات مهم در خصوص اهمیت فاکتورهای رنگ و کدورت، آسیب به حیات آبزیان است. با این تفاسیر رنگ آب نیز باید حتما در آزمایشگاه آب مورد اندازه گیری و بررسی قرار گیرد.
طعم آب
به طور کلی طعم آب به وسیله ذائقه مصرف کننده تعیین می شود و واحد و محلول مقایسه ای برای اندازه گیری آن وجود ندارد. اما از مهم ترین عوامل تاثیرگذار در طعم آب، وجود مواد آلی با منشأ جلبکی می باشد.
هدایت الکتریکی آب
با استفاده از هدایت الکتریکی آب، می توان در آزمایشگاه آب، کیفیت شیمیایی نمونه را اندازه گیری کرد.
سختی آب
کلسیم و منیزیم موجود در نمونه، به عنوان سختی آب در آزمایش ها در نظر گرفته می شوند. از جمله نگرانی های مصرف کنندگان خانگی و صنعتی، سختی موجود در آب است. این موضوع به علت خروج سختی آب از محلول و رسوب آن در شیرها، خروجی ها و مخازن صنعتی است.
pH آب
بررسی ph آب از اهمیت بالایی برخوردار است. این موضوع به علت تحت تاثیر قرار گرفتن تعدادی از نمک های کم محلول است. ph آب که همان نشان دهنده خاصیت اسیدی یا قلیایی بودن آن می باشد، از جمله فاکتورهایی است که حتما باید مورد اندازه گیری واقع شود.
TDS آب
اندازه گیری مقدار غلظت آنیون ها و کاتیون ها در آزمایشگاه آب، به صورت وزنی می باشد. نمک های محلول در آب به طور معمول به صورت آنیون یا کاتیون هستند.
TSS آب
مواد معلق همانطور که از نامشان نیز پیدا است، در آب حل نشده و در آن غوطه ور می مانند. این مواد به مرور در سطح یا کف ظرف حاوی آب جمع می شوند. از جمله این مواد می توان به گل و لای، روغن، جلبک ها، باکتری ها و موجودات ریز از این قبیل اشاره کرد.
پارامترهای عمومی ای که در انجام آزمایش آب مورد بررسی قرار می گیرند را در جدول زیر مشاهده می کنید:
|
کدورت Turbidity
|
پی اچ pH
|
|
سختی Hardness
|
دما Temperature
|
|
رنگ Color
|
کل مواد محلول Total Dissolved Solid
|
|
کل مواد معلق Total Suspended Solid
|
|
برای مطالعه مقاله tss چیست؟ در آسالب کلیک کنید.
پارامترهای میکروبی آب آشامیدنی:
از گسترده ترین و شایع ترین مخاطرات بهداشتی آب های آشامیدنی آلوده، بیماری های عفونی است. این بیماری ها بر اثر وجود باکتری ها، ویروس ها و میکروارگانیسم ها شیوع پیدا می کنند. عوامل ذکر شده غالباً از طریق فضولات انسان و حیوان وارد محیط زیست و در نتیجه آب آشامیدنی می شود. بی شک استفاده از این آب ها به منظور آشامیدن و یا تهیه غذا و در مرحله بالاتر حتی تماس با آن باعث بروز بیماری های متعددی در انسان می شود.
بنابراین از مهم ترین کارها در آزمایشگاه آب، آزمایش میکروبی است. از جمله روش های آزمایش میکروبی، می توان به آزمون MPN در آزمایش آب اشاره کرد. به همین جهت انجام آزمایش هایی مثل کلیفرم ها، کلیفرم گوارشی، سودوموناس، سالمونلا، باکتری های هتروتروف، اشرشیاکلی، تخم انگل و باکتری های احیا کننده سولفیت در آزمایش آب از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
|
کل کلیفرم ها Total Coliform
|
کلیفرم گوارشی Fecal Coliform
|
|
سودوموناس Pseudomonas
|
سالمونلا Salmonella
|
|
باکتری های هتروتروف HPC
|
اشرشیاکلی Escherichia Coli
|
|
تخم انگل Nematode
|
باکتری های احیاکننده سولفیت SRB
|
برای مشاهده جدول استاندارد آب معدنی در آسالب کلیک کنید.
پارامترهای فلزات سنگین آب آشامیدنی:
نمی توان گفت فلزات سنگین، تنها به علت فعالیت های انسانی به آب وارد شده اند. اما به طور معمول فعالیت های صنعتی اصلی ترین دلیل آلودگی آب های سطحی و زیرزمینی به فلزات سنگین هستند. در آزمایش آب های صنعتی، ابتدا فلزات سنگینی که در آن صنعت بخصوص استفاده می شوند را بررسی و آزمایش می کنیم. در مرحله بعد آب تولیدی صنعت پس از تصفیه، به منظور استفاده در کشاورزی به محیط زیست وارد می شود.
فلزات سنگینی مثل آهن، منگنز، مس و روی چنانچه در غلظت های بالا در آب وجود داشته باشند، باعث مسمومیت انسان ها می شوند. در جداول زیر می توانید پارامترهای شیمیایی و فلزات سنگین آب آشامیدنی را مشاهده کنید:
نحوه نمونه برداری از آب آشامیدنی برای آزمایش آب:
بسته به نوع متغیرها و روش های آنالیزی که قرار است مورد استفاده قرار گیرند، اندازه نمونه برداشت شده متغیر می باشد. با این وجود به طور تقریبی میران در حدود 1تا 5 لیتر است. شاخص های اکسیژن محلول و دما بهتر است در محل و توسط دستگاه های پرتابل در محل اندازه گیری شود.
تفسیر نتایج آزمایش آب آشامیدنی
آزمایشگاه آزمون سلامت آسا قادر است تتایجی که برای آب آشامیدنی بدست آمده را برای مشتری های خود تفسیر کند. در بیشتر مواقع بعد از بدست آوردن نتایج، مشخص می شود که آب آلوده بوده و یا از لحاظ کیفی در سطح پایینی می باشد. در آن صورت این آزمایشگاه علاوه بر تفسیر نتایج می تواند مشاوره فنی در مورد تصفیه آب و نحوه بهبود کیفیت آن به مشتری های خود ارائه دهد.
برای آشنایی با نحوه تفسیر آزمایش شیمی آب این مقاله آزمایشگاه آسا را مطالعه کنید.
انواع استاندارد آب آشامیدنی:
* استاندارد آب آشامیدنی - ویژگی های میکروبیولوژی 1011
* استاندارد آب آشامیدنی - ویژگی های فیزیکی و شیمیایی 1053
* استاندارد آب معدنی طبیعی - ویژگی ها 2441
* استاندارد آب آشامیدنی بسته بندی شده - ویژگی های میکروبیولوژی 6267
* استاندارد آب آیین کار بهداشتی آب های آشامیدنی بسته بندی شده ( به غیر از آب معدنی ) 6305
* استاندارد آب آشامیدنی بسته بندی شده - ویژگیها 6694
* استاندارد استخرهای شنا - الزامات عمومی 11203
از لحاظ اهمیت بررسی و کنترل کیفیت آب شرب ، شرکت آزمون سلامت آسا کلیه فاکتورهای مربوط به استاندارد آب آشامیدنی ، آب معدنی و آب آشامیدنی بسته بندی را انجام داده و با توجه به اینکه این شرکت همکار و معتمد سازمان ملی استاندارد و سازمان غذا و دارو می باشد ، کلیه نتایج آزمایش ها مورد تایید سازمان های مربوطه بوده و از این لحاظ نیاز کلیه صنایع تولیدی آب شرب را مرتفع می سازد .
در مورد آب آشامیدنی آزمون هایی مثل : اندازه گیری مقدار کدورت ، رنگ ، بو، PH ،آزبست ، ارسنیک ، سرب ، کروم ، سلنیوم ، کادمیوم ، آنتیموان ، جیوه ، مولیبدن ، سیانور ، بر ، نیکل ، باریم ، وانادیوم ، کل مواد جامد محلول ، سختی ، کلر ، سولفات ، آهن ، منگنز ، آلومینیوم ، روی ، مس ، نیترات ، نیتریت ، کلسیم ، منیزیم ، آمونیاک ، سدیم ، اندازه گیری کلر آزاد و ... طبق استاندارد ملی ایران به شماره 1053 انجام می شود .
جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد آزمایشگاه آب کلیک کنید.
تاریخ انتشار : 19 بهمن 1396