طریقه ضدعفونی کردن استخر پرورش ماهی

چرا استخرهای پرورش ماهی ضدعفونی می شوند؟

ماهیان مختلف، به شاخص‌ های متفاوتی از کیفیت آب نظیر pH، دما، غلظت اکسیژن، شوری، سختی و … برای بقا، رشد و تولید مثل نیاز دارند؛ بنابراین برای تولید کنندگان ضروری است که تا حد ممکن همواره شرایط آب موجود در حوضچه های پرورش ماهی، نزدیک به مقدار استاندارد کیفی باشد. خارج از این مقدار مجاز رشد ماهی کم شده، رفتار متفاوتی از خود بروز داده و ممکن است موجب ایجاد بیماری شده که درنهایت به مرگ ‌و میر ماهیان ختم خواهد شد.

از این رو همواره به بهداشت محیطی استخر ها نگاهی ویژه میشود و ضد عفونی کردن استخر های پرورش ماهی یکی از اساسی ترین عوامل برای نگه داشتن سلامت آبزیان میباشد.

نحوه ضدعفونی کردن استخر پرورش ماهی

در ضدعفونی استخرهای پرورش ماهی سه دسته عوامل مکانیکی ، طبیعی و شیمیائی دخالت دارند:

عوامل مکانیکی :

اثر این عوامل بیشتر تسهیل در کار مواد ضدعفونی کننده استخرهای پرورش آّبزیان می باشد و عبارت از پاک کردن و زدودن کلیه جلبکها، کثافات و مواد باقیمانده در کف و دیواره ها ی استخرها با استفاده از آب تحت فشار را شامل می شود. پس از نظافت کامل استخرها لازم است که مواد آلاینده را در یک گوشه مزرعه برای از بین بردن دپو نمود. بدون شک، انجام عملیات مزبور در کاهش آلودگی و انتشار بیماری موثر می باشد ولی اجرام عفونی را بکلی از بین نخواهد برد. بنا بر این به کار بردن مواد ضدعفونی کننده بعد از انجام عوامل مکانیکی برای پیشگیری از عفونت کاملا” ضروری است.

عوامل مکانیکی در ضد عفونی کردن استخر های پرورش ماهی شامل :جاروب کشیدن/پاک کردن و زدودن کلیه جلبکها و مواد باقی مانده کثیف در کف و دیوارهای استخر/استفاده از درام فیلتر/به کار بردن مواد ضد عفونی/ دپو کردن مواد آلاینده

عوامل طبیعی :

در طبیعت عواملی وجود دارند که در از بین بردن میکروارگانیسم های بیماری زا دارای نقش بسزایی می باشند که مهمترین این عوامل نور خورشید می باشد. در صورتی که نور آفتاب با شدت و میزان کافی به استخرهای خشک مزارع پرورش ماهی بتابد می تواند عمل ضدعفونی را به طور موثری انجام دهد. خاصیت ضدعفونی نور خورشید بواسطه داشتن اشعه ماوراء بنفش میباشد. این اشعه از شیشه معمولی قابل عبور نبوده و اثر آن در هوای مه و دود آلود و همچنین در صبح زود و یا غروب خیلی کم خواهد بود. باید توجه داشت که خاصیت از بین بردن میکروبها بوسیله نور سطحی بوده و بدین ترتیب اگر عوامل عفونت زا در زیر جلبکها و مواد چسبیده به کف و دیواره های استخرها قرار گیرند ، تحت تاثیر نور از بین نخواهند رفت. تاثیر ضدعفونی نور به کندی صورت می پذیرد و از این رو برای کنترل بیماریها باید از مواد ضدعفونی کننده قوی استفاده نمود. بهر حال عواملی که در تاثیر ضدعفونی کنندگی نور خورشید موثرند عبارتند از : شدت و مدت تابش، موقعیت جغرافیائی، تغییرات فصلی، پوشش ابر، نوع باکتریهای موجود در مزرعه ،ترکیبات و حضور عناصر مغذی در محیط که موجب حمایت از رشد و تکثیر میکروارگانیسمهای مختلف می گردند.

عوامل طبیعی در ضد عفونی کردن استخرهای پرورش ماهی شامل: نور خورشید/صبح زود و یا غروب خیلی کم/ هوای مه/ زیر جلبکها/ تاثير ضدعفونی نور به کندی

عوامل شیمیایی:

اصولا” مواد ضدعفونی کننده هنگامی بهترین اثر را خواهند داشت که کاملا” در تماس با میکروارگانیسمهای پاتوژن (بیماریزا) قرار گیرند. لذا لازم است استخرها قبل از ضدعفونی بطور کامل تمیز و اجرام اضافی تخلیه گردند.

عوامل شیمیایی در ضد عفونی کردن استخر های پرورش ماهی: صابون ها و پاک کننده ها/قلیا ها/ هالوژن ها/عوامل اکسید کننده/آلدیدها/سورفاکتانت ها یا عوامل کشش سطحی/رنگها/کلرید سدیم/دترجنت ها/ آهک

یکی از مهمترین عوامل در ضدعفونی کردن استخرهای پرورش ماهی استفاده از آهک میباشد. آهک نقش بسیار مهمی در ضد عفونی کردن استخر های پرورش ماهی دارد به طوری هر استخر دار باید جهت پرورش صحیح و با کیفیت از آهک در فرایند ضد عفونی کردن استفاده کند.

نقش آهک در ضدعفونی استخر های پرورش ماهی :

1. تنظیم ph آب استخر های پرورش ماهی چرا که در نقاطی از ایران آب باران اسیدی میباشد و یا فضولاتی که انباشته میشوند در آب باعث به جود آمدن حالت اسیدی میشوند که آهک باعث تنظیم شدن ph آب استخر پرورش ماهی میشود.
2. خاصیت ضد عفونی کردن استخر پرورش ماهی و نابود کردن تمامی انگل ها و میکروب ها قبل از آب گبری و ماهی ریزی و تخم ریزی یکی دیگر از دلایل مهم استفاده آهک در ضد عفونی کردن استخر های پرورش ماهی میباشد
3. آهک دارای یون های آهن منیزیم و کلسیم میباشد که با آب ترکیب شده و این یون ها در همه جای آب آزاد شده و ترکیب میشوند که مانند کود و ماده مغذی برای آبزیان میباشد.
4. آهک از بین برنده دی اکسید کربن میباشد که با اینکار باعث تولید اکسیژن بیشتر میشود و نقش هوا زنی را به داخل استخر ایفا میکند.
5. آهک زنی از تولید جلبک و لجن ها جلو گیری میکند.

نکات قابل توجه در ضدعفونی استخرهای پرورش ماهی:

برای اینکه محیط آب استخر پرورش ماهی عاری از هر گونه آلودگی باشد لازم است که تمامی سطوح/تجهیزات و ابزارآلات/خودروها/پرسنل و ... طبق پروتکلهای استاندارد ضد عفونی شوند. حال به نکاتی از این قبیل اشاره میکنیم:

1. شستشو و ضدعفونی کردن سالن های تکثیر و حوضچه های نگهداری در پایان هر دوره خواباندن تخم وخارج کردن بچه ها الزامی است. در هر صورت بعد از هر بار پر و خالی کردن آب استخر ها کاملا ضدعفونی بشوند.
2. در ورودی تمام مکان ها باید حوضچه های ضدعفونی کننده قرار گیرد و از ماده ضدعفونی کننده مناسب استفاده بشود. تحت هیچ شرایطی نباید پرسنل یا خودرو های ورودی بدون ضد عفونی شدن وارد مجموعه شوند.
3. انتخاب نوع و مقدار ماده ضدعفونی کننده  استخر های پرورش ماهی و چگونگی استفاده از آن باید مورد توجه قرار گیرد.
4. سطوح مختلف در سالن های تفریح و تکثیر حداقل یک بار در روز ضدعفونی شوند.