هرچند سیستم‌های مدیریت کیفیت نظیر ISO 9000 مبنا و اصول لازم جهت پیاده‌سازی یک سیستم کیفی را مشخص می‌سازند، اما برای آزمایشگاهها اعم از آزمایشگاههای آزمون و کالیبراسیون نیاز به استانداردهای ویژه ایست که معیار صلاحیت فنی و اعتبار نتایج آزمونها باشد. ازاین‌رو (ISO) پس از استانداردهای ISO/IEC Guide25 و EN 45001 اقدام به انتشار استاندارد ISO/IEC 17025 نمود.
اهداف پیاده‌سازی استاندارد ایزو 17025
- -کمک به ارتقاء کیفیت از طریق اعتباربخشی و دقت در نتایج آزمونها.
- -تسهیل همکاری میان آزمایشگاهها و کمک به تبادل اطلاعات و هماهنگ کردن استانداردها و روشهای اجرائی آنها و ارائه گزارش‌های آزمون معتبر برای محصولات.
- -به‌روز کردن استانداردها و روشهای آزمون.
گواهینامه ISO 17025 توسط مراکز اعتبار دهی (Accreditation body) که مستقل از سازمان بین‌المللی استاندارد هستند، صادر می‌شوند.
راهنمایی های استاندارد بین المللی ایزو ISO 17025 برای همه سازمان های مجری آزمون و کالیبراسیون قابل استفاده می باشد. این استاندارد به عنوان مثال طرف اول، دوم و آزمایشگاه هایی که آزمون در آن ها تشکیل دهنده بخشی از گواهی محصول و بازرسی می باشد، را در بر می گیرد.
استاندارد ISO 17020 ابزاری کاربردی جهت ارزیابی شرکت های بازرسی توسط مرکز ملی تائید صلاحیت ایران می باشد. این استاندارد هم همانند سایر استانداردهای ارزیابی انطباق کمک شایانی به شرکت های بازرسی جهت مدون کردن و پیاده سازی هدفمند فرآیندهای جاری شرکت می نماید.
استاندارد ISO 17020 امروزه در سراسر دنیا از جمله ایران کاربرد دارد و تفاوت آشکاری در فرآیندهای شرکت هایی که آنرا پیاده سازی نموده اند با شرکت هایی هنوز وارد این عرصه نشده اند ایجاد می‌کند.
در ایران هم همانند سایر کشورهای دنیا اخذ تاییدیه از مراجع ذی ربط (ایران: مرکز ملی تایید صلاحیت ایران جهت استاندارد ISO 17020) یک امتیاز منحصر به فرد جهت اخذ پروژه و یا پیروزی در مناقصات محسوب می‌شود. به همین دلیل هم بوده که این اواخر تعداد زیادی از شرکت‌ها صرفا به همین جهت به صرافت پیاده سازی استاندارد ISO 17020 در ساختار خود برآمده‌اند.
شرایط صدور گواهینامه ایزو 17025
استاندارد ایزو 17025مشخص کننده الزامات عمومی به جهت تشخیص کیفیت و احراز صلاحیت آزمایشگاههای کالیبراسیون و آزمون می باشد. استاندارد 17025 نظام مدیریتی و همچنین الزامات فنی آزمایشگاهها را که میبایست رعایت شوند را مورد بررسی قرار می دهد. در ایزو 17025 منظور از نظام مدیریتی آزمایشگاه در واقع همان ساختار سازمان برای مدیریت فرآیندها و یا فعالیتهای آزمایشگاه می باشد بطوریکه منابع ورودی سازمان، محصولات و یا خدمات آن بگونه ای سازماندهی شوند که نتیجه آن برآورده ساختن اهداف سازمان و یا نیازمندیهای کیفی مشتریان آن باشد م در عین حال با مقررات بیرونی سازمان نیز مطابقت داشته باشند.
استاندارد ایزو 17025 به گونه ای تدوین شده که هم شامل الزامات سیستم مدیریت کیفیت ایزو 9001 مربوط به خدمات آزمون و کالیبراسیون می باشد و هم الزامات فنی مورد نیاز برای احراز صلاحیت را مشخص می نماید.
ایزو 17025 دارای 5 بخش اصلی 1. قلمرو 2. منابع اصلی 3. واژگان فنی و تعاریف 4. الزامات مدیریتی و 5. الزامات فنی می باشد که بخش 4 و 5 شامل الزامات اصلی برای احراز صلاحیت هستند.
برای بخش الزامات مدیریتی سازمان مربوطه میبایست اسناد فنی و رویه های خود را در زمینه های ذیل آماده و ارائه نماید:
· سازمان آزمایشگاه
· نظام کیفی
· کنترل و بررسی اسناد
· رویه بررسی درخواستها، مناقصه ها و قراردادها
· استفاده از پیمانکاران فرعی
· خدمات مربوط به خرید و تامین
· خدمات مربوط به ارباب رجوع
· رسیدگی به شکایات
· کنترل آزمون ها یا کالیبراسیون های نا منطبق
· بررسی اقدامات اصلاحی
· بررسی اقدامات بازدارنده
· انجام ممیزی داخلی
· بازنگری مدیریتی
برای بخش الزامات فنی نیز میبایست رویه های فنی مورد نیاز در زمینه های ذیل مورد بررسی قرار گیرد:
- کارکنان (بررسی امکانات و شرایط محیطی مربوط به کارکنان)
- بررسی روشهای آزمون، کالیبراسیون و روشهای اعتبارسنجی
- بررسی تجهیزات آزمایشگاهی
- ردیابی اندازه گیری ها
- نمونه برداری
- حمل اقلام مورد نظر در آزمونها و کالیبراسیون
- تضمین کیفیت نتایج مربوط به آزمونها و کالیبراسیون ونهایتا
- گزارش دهی نتایج
در صورتیکه آزمایشگاهی تمامی الزامات استاندارد ایزو 17025را اجرایی و برآورده نماید و نهایتا توسط مراجع معتبر تائید صلاحیت شوند میتوانند پذیرش آزمونها و کالیبراسیون همکاران خود را نیز پذیرفته و نتیجه ازمونهای انجام شده در محل این آزمایشگاهها کاملا مورد تائید هستند.
دریافت گواهینامه ایزو 17025 باعث ایجاد همکاری میان آزمایشگاهها و سایر سازمانها جهت تسهیل در تبادل اطلاعات، تجارب و در آخر هماهنگ کردن استانداردها و روشهای اجرایی میان آنها می شود.
شرکت آزمون سلامت آسا نیز به عنوان آزمایشگاه همکار سازمان ملی استاندارد تاکنون بارها مورد بازدید مسئولین مرکز ملی تایید صلاحیت ایران ، وزارت جهاد کشاورزی ، سازمان دامپزشکی ،شرکت سهامی شیلات ، شرکت های آب و فاضلاب و آب منطقه ای های کشور ، سازمان غذا و دارو ، سازمان ملی استاندارد ، سازمان حفاظت محیط زیست و ... قرار گرفته و مجوزهای لازمه را نیز کسب نموده است و از سال 1392 نیز موفق به دریافت گواهینامه ISO-IEC-17025 شده ایم .